Meslek seçimi ve kariyer planlama temel olarak iki boyutta ele alınabilir. Bilgi boyutu kişinin kendisini tanıma bilgisine sahip olması ve meslek, piyasa, sektör ve pozisyon bilgisini içerir. Stratejik planlama boyutu ise kişinin şu anki durumundan ideal olmak istediği durumuna nasıl ulaşacağı sorusuna bulunması gereken cevabı içerir.

 

 

Bireyin kendi özelliklerini, karakteristik yapısı ve iş yapma tarzı kendini tanıma adına önemli unsurlardır. Kendini tanıma kariyer planlamanın olmaz ise olmaz en önemli basamağıdır. Kendini tanımadan isteklerini sağlıklı bir şekilde belirlemeden yapılan kariyer planlaması başlangıçta eksik başlamıştır. Bireyi yanlış hedeflere doğru savurma ihtimali vardır. Çoğu insan kendini tanıdığını düşünür aslında bu çok da yanlış sayılmaz. Fakat her zaman tarafsız bir gözlem yapma durumumuz söz konusu değildir.

 

Normal olarak insan psikolojisi kendisini incelerken olduğu gibi değil de olmasını istediği gibi görmeye meyillidir. Kendisini olduğundan farklı gösterme, kişinin benliğinde işleyen bazı savunma mekanizmalarının sonucudur. Bunlara önyargılar ve kişisel inançlar eklenebilir.

 

Bireyin kendisini nasıl, başkalarının bireyi nasıl gördüğü ve bireyin gerçekten nasıl birisi olduğu soruları önem kazanır. Bununla birlikte zamanla bireyin kendisine karşı bakışında bir değişiklik olması da söz konusudur. Üniversite sınavlarında kendisine göre çok iyi bir tercih yaptığını düşünen birey, zaman içerisinde değişen düşünceleriyle birlikte yanlış tercih yaptığı kanaati oluşabilir. Bu sonucun ortaya çıkmaması için mutlaka kendini tanıma işlemini lise çağlarının hemen başında yapmalıdır.

 

Bireyin kendini tanımasının önünde birçok kültürel etkenler de bulunabilir. Belirli bir zamanda toplumda rağbet gören veya öne çıkan görüşler, meslekler kişilerin bakış açılarını etkiler kendi mizacına uygun olmadığı halde kişi bu etkileşimin sonunda farklı tercihlerde bulunabilir. Kendimizi tanımak için bireysel bir çaba göstermemiz yeterli olabileceği gibi, meslek testi uygulamalarına katılıp kendiniz ve kariyer planlamanız hakkında daha objektif ve ayrıntılı bilgilere sahip olabilirsiniz. Bu konudaki testlere ulaşmalı ve bunları kullanmayı önemsemelidir. Testler bilgi verme adına önemli kaynaklardan bir tanesidir. Testten elde edilen raporlar da kullanılarak meslek seçimi hakkında bir yol haritası belirlenmelidir. Unutulmamalıdır ki her zaman “ harita yüzeyin aynısı değildir.”

 

 

Meslek, piyasa-sektör ve pozisyon tanıma kariyer planlamanın önemli boyutlarından bir tanesidir. Kendini tanıma ile birlikte ele alındığı zaman çok faydalı bir bilgi olarak kullanılabilir. Bunun için bazı sorulara cevap bulunmalıdır.

·       Tercih etmeyi düşünülen bölümle alakalı olarak yeterli bilgiye ulaşılmış mıdır?

·       Gidilmesi düşünülen bölümden mezun olanların ne iş yaptığı biliniyor mu?

·       Güncel bilgiler çevresinde mesleğin ekonomik özellikleri hakkında bilginiz var mı?

·       İş dünyasındaki son görüşmeler nelerdir?

·       Mezuniyet sonrası sektörler arasında geçişi müsait olan bir meslekte misiniz?

·       Gelecekte öne çıkacak sektörler nelerdir?

·       Tercih etmeyi düşündüğünüz bölümden mezun olduktan sonra hangi pozisyonlarda işe başlayabilirsiniz?

·       Tercih etmeyi düşündüğünüz mesleğin geleceği nedir?

 

 

Meslek seçimi ve kariyer planlaması demek, sizin şimdiki durumunuz da ve sahip olduğunuzu yetkinlikleriniz ile ulaşmak istediğiniz hedefe, yani geleceğe nasıl gideceğimizin planlanması demektir. Kariyer planlamanın şimdiki zaman boyutu sizin sahip olduğunuz avantajlarınız ve dezavantajların, yetkinliklerinizin ortaya çıkarıldığı boyuttur. Unutulmaması gerekir ki; yapılacak meslek tercihi sizin güçlü ya da zayıf yönlerinizden birisi olacak. Gelecek zaman boyutu ise, sizin bireysel olarak gelecekte nerede olmak istediğiniz sorusuna cevap verdiğiniz boyuttur. Strateji oluşturmak ise, sizin şu anki durum ile geleceğe nasıl gideceğiniz sorusunun cevabını arama gayretidir.

 

Bu süreçte aşağıdaki sorulara mutlaka cevap bulunması gerekmektedir.

Sahip olduğunuz yetkinliklere ve kişilik özelliklerinize dayanarak

1 yıl sonra nerede olmak istersiniz?

5 yıl sonra nerede olmak istersiniz?

Hedefe ulaşmak için ne gibi eksikliklerim var?

1 yıl sonra hedefime ulaşmak için ne yapmalıyım?

5 yıl sonraki hedefime ulaşmak için şimdiden ne yapmalıyım?

Kişisel olarak belirlediğim misyonum ve vizyonum nedir?

 

Dr. Abdulrezzak ÇİL

R&M Danışmanlık Kurucu ve Yöneticisi

Psikolojik Danışman ve Rehberlik Uzmanı

Yönetim Danışmanı ve Yönetici Koçu